[Peter]

Wanneer wil je een percentage boven de bovenste explosiegrens meten? Je explosiegevaarmeter is dan immers al lang in alarm gegaan.
Het zal verder qua inzet niet zoveel afwijken van een inzet waarbij je net boven de onderste explosiegrens zit: omgeving ontruimen, ventileren, stralen paraat en afwachten maar.

Hier heb je zeker gelijk in.Als de explosiemeter gewoon buiten aan wordt gezet,zal hij gewoon gaan alarmeren op het moment dat je in explosief gebied terrecht gaat komen.
Het verhaal zou anders kunnen worden,op het moment er een lekage in een besloten ruimte voordoet.Dan zou er een zuurstoftekort kunnen voordoen.Als je even voor jezelf voor ogen houdt,dat een explosiemeter werkt op basis van verbranding.En er in de meetcel uitsluitend gas zich bevindt,en geen zuurstof.Dan heb je dus geen verbranding,en dus geen betrouwbare meetgegevens.
Zit ik  dan nog ver onder de explosiegrens?Of zit ik in een situatie die al boven de bovenste explosiegrens bevindt,toch zaken om ernstig rekening mee te houden.

[Damm]

Ff een korte reactie, mijn vraag is ook alleen bedoelt om hier een discussie te starten. Ik ben gewoon benieuwd hoe men hiermee omgaat, gewoon uit nieuwsgierigheid en als daar een IP aan hangt prima.
Het is nogal eens lastige melding en dat kan uiteenlopen van een burenruzie waar alleen iets gesuggereerd wordt tot hetgeen wat Siebert aangeeft.
Wees dus vrij om te reageren.

[weetje_hgl]

Voor de mee lezende leken op dit forum, kan iemand misschien wat uitleg geven over het hulpverleningsproces van rondom gas/gaslucht en de gevaren daarbij?

(dus welke waarden zijn gevaarlijk, hoe lang moet 1 gaspit van het gasfornuis volledig openstaan voordat een kaars in een andere kamer gevaar oplevert? etc)

[Tirefighter]

Voor de mee lezende niet brandweer medewerkers op dit forum:

De meter die bij de brandweer wordt gebruikt is eigenlijk geen meter, maar eerdere een detectie apparaat.
De meter heet officieel ook "explosie gevaar meter".
Dit apparaat "meet" of er een brandbaar gas aanwezig in die ruimte door de lucht te "verbranden" in een meetcel. De warmte die hiermee wordt opgebouwd is de waarde waarop "gemeten" wordt.

Deze meters wordt geijkt met methaan, zodat er een goede controle en afstelling kan worden gedaan.
Dit geeft meteen het gevaar/beperking van deze meter aan.
Als het een ander brandbaar gas betreft kunnen de meetwaarden afwijken. Dit is namelijk afhankelijk van de energie die in het gas is opgeslagen (de energetische waarde van het gas).

Daarom geeft de meter een alarm als er een waarde wordt gemeten van 10% van de onderste explosiegrens. (leg ik zo even uit) Dit betekend dat de meter voor de meeste brandbare gassen ruim op tijd alarmeert.

Explosiegrenzen:
Normaal bestaat lucht uit een aantal componenten. +/- 20% is zuurstof, dit is nodig voor verbranding.
Wat is het gevaar.. Gas heeft de eigenschap dat het bij voldoende concentratie gas en lucht explosief verbrandt (=explosie)

Als er voldoende brandbaar gas en voldoende zuurstof aanwezig zijn dan ontstaat er dus een explosief mengsel.
Het minimale mengsel heet de onderste explosie grens. (Deze hoeveelheid gas in lucht kan dus per gas verschillend zijn) (of ook LEL=Lower Explosion Level)

De Bovenste explosiegrens is als er zoveel brandbaar gas in de lucht zit, dat er niet meer voldoende zuurstof aanwezig is voor de explosie. Deze situatie is dus extra gevaarlijk, omdat er teveel gas is. Als je hier wat aan doet ontstaat er per definitie een explosief mengels, totdat de LEL wordt overschreden, en de situatie weer veilig is.

(effe op een katerachtige broeierige zondag morgen uit de parate kennis... Vul maar aan als ik wat vergeten ben, of wat fout heb geschreven..)

[Damm]

Nee helemaal goed.

Mss nog een aanvulling, als je meter dus in alarm gaat bij 10% van de onderste explosie grens dan zit je dus nog een heel stuk van de daadwerkelijke explosie grens af.
De meter geeft meestal ook nog een signaal af bij 60% van de onderste explosie grens (OEG).
En wat al eerder is vermeld, bij meer als 100% gaat de meter in overflow en dat betekend in de meeste gevallen dat je meter hebt vervuild. Hierdoor is de meter niet meer nauwkeurig en zul je hem moeten schoonmaken.

Iemand nog, vul maar aan!

[weetje_hgl]

Oke, dan in aanvulling op bovenstaande uitleg, nog even mijn vraag:

Bij aardgas, (via de gasleiding), stel dat die kaars in de woonkamer staat te branden, en de grote gaspit van het gasfornuis staat wijd open, zonder te verbranden (dus de vlam is uit, maar het gas blijft vrij stromen...)

Is het dan zo, dat er in de ruimte waar het gas vrij uitstroomt (de keuken waarschijnlijk), de bovenste explosiegrens snel bereikt wordt, (omdat het gas de zuurstof "verdringt"), of duurt het lang voordat die bovenste explosiegrens bereikt wordt, omdat het gas net zoals water wegstroomt het huis in?

Dus stijgt gas op, en vult het alle vertrekken, of blijft het aan de grond hangen en rolt het zo naar aangrenzende vertrekken? (Wanneer zal die kaars in de woonkamer gevaar gaan opleveren?) En wat kan je doen om te zorgen dat die kaars geen gevaar meer oplevert? (uitblazen, blussen, ruim ventileren en dan niet in de richting van de kaars, of iets heel anders?)

[Tirefighter]

De natuurlijke ventilatie (tocht) in de woning mag je niet uitsluiten in je aannames.
Tocht is hinderlijk als je het aan je voeten voelt... Maar de luchtstromen aan het plafond voel je niet.
Hoewel de meeste huizen van tegenwoordig goed zijn geïsoleerd blijf je altijd natuurlijke ventilatie houden (bijv. door temperatuursverschillen)

De ruimte zal "vol lopen met gas".
Wat je wel in ogenschouw moet houden dat je niet klakkeloos parallellen kunt trekken met water.

Het hoofd bestanddeel van aardgas is methaan, dit is lichter dan lucht, en zal willen opstijgen. Daarentegen zal de genoemde natuurlijke ventilatie ook het gas "mengen" in de ruimte.

Ook het binnentreden van een ruimte kan menging veroorzaken (deuren openen, maar ook bewegingen van personen). Hierdoor kan een explosief mengsel ontstaan (vanuit de onderste of de bovenste explosiegrens)

In jou aanname zal zich in de keuken "het snelst" een explosief mengsel vormen, en de andere ruimtes worden ook gevuld met gas. Moeilijk te zeggen wat er precies gebeurt en hoelang het duurt, omdat iedere situatie weer anders is (goh... heb ik meer gehoord )

En als je dan de pech hebt dat iemand met een campingbrander kookt, heb je te maken met Butaan of Propaan. En dat is weer zwaarder dan lucht.

Het is dan ook altijd van belang om voorzichtig een ruimte te betreden, en de explosie detectiemeter zowel hoog als laag te laten meten.

[Henny]

Bij ons is de procedure ook om gemaskerd naar binnen te gaan.
De neus gebruiken lijkt aantrekkelijk, maar volgens mij is de meter toch best wel veel betrouwbaarder.
Zeker de ex/ox die je ook nog het zuurstof gehalte geeft is bv waardevol bij een CO probleem. Niet geheel ondenkbaar bij een gaslucht als er sprake is van kapotte apparatuur, zoals oude geisers.

Bij het in alarm gaan van de meter, straal gereed leggen enz enz.

Vraagje aan Pyrothijs: 1/2 zonder porto naar binnen?? Vindt ik ook niet alles hoor, en als hij explosie vrij is gegarandeerd zou ik daar toch maar op vertrouwen. Ook helemaal in het donker klooien zonder explosie vrije lantaarn spreekt me niet echt aan.

[Brandjuh]

Even een vraag van mijn kant.
Ik heb GEEN ervaring en werk NIET bij de brandweer.

Maar stel je voor, je word opgeroepen voor een gas inzet, en je gaat ongemaskerd naar binnen om te bevestigen dat je neus denkt dat het gas is. Maar wat als er toevallig wat tanks/jerrycans met andere (reukloze) stoffen er staan?
Dan ben je verder van huis denk ik.

[Pyrothijs]

@ brandjuh: Daarom ga je (althans ik in ieder geval) dus ook nooit ongemaskerd naar binnen
Zoals ik hier boven al ergens heb geschreven, mensen die duizelig worden van CO-damp roepen al gauw dat ze een gaslek hebben. Als je dan zonder masker naar binnen gaat ben je zelf de sigaar want dan ga je ergens toch nokkie. Ze zeggen niet voor niets meten is weten 
Als je met je meters niets meet kan je natuurlijk altijd er nog voor kiezen om even voorzichtig te proberen of je wat ruikt.

@ Henny, toch kiezen we ervoor om zonder porto naar binnen te gaan. Ik heb er zelf niet zoveel kaas van gegeten, dus misschien dat iemand anders mij hierin nog aan kan vullen/verbeteren. Maar onze porto's zijn geloof ik gekwalificeerd als 'explosieveilig', dat schijnt niet helemaal hetzelfde te zijn als 'explosievrij'. Dat laatste is geloof ik de hoogste veiligheidsgraad en explosieveilig zit daar in ieder geval onder. En omdat er in het verleden in ons korps op dat gebied harde lessen geleerd zijn neemt men nu liever geen enkel risico.
De meeste woningen zijn hier relatief klein, dus je staat letterlijk binnen 10 seconden buiten. Men heeft hier liever 10 seconden vertraging in het berichtenverkeer, dan 2 geroosterde brandwachten omdat een portofoon toch niet zo goed bleek te zijn als werd beweert.

En met betrekking tot de zaklampen, ik moet je heel eerlijk bekennen dat ik nog nooit 's avonds een melding gaslucht heb meegemaakt, dus ik zou niet weten hoe daar dan mee om wordt gegaan. Wellicht wordt er voor gekozen om buiten verlichting op te zetten en door de ramen naar binnen te schijnen oid. Maar overdag is er licht zat dus nemen we ze niet mee. 

[Henny]

Qua explosie veilig garanties weet ik ook het fijne niet van. Bij mij is niet anders bekend dat je ze gewoon kan gebruiken.
Maar als het goede (onderbuik)gevoel er niet is moet je hem buiten laten. In overzichtelijke situaties zeker.

Ook als alle bewoners buiten zijn, de gaskraan in de meterkast is dicht en de electriciteit uit, is er natuurlijk alle tijd.

[Pas01]

Maar als de stroom eraf is, de verwarming uitstaat en het gas is afgesloten heb je de meeste risico's wel afgedekt.

Even een vraag als leek zijnde...

Stroom eraf halen is een logische keus en zal ook een noodzakelijke handeling zijn. Echter, er wordt ook gezegd dat een vonkje al genoeg zou kunnen zijn om de boel (bij de juiste verhouding) te laten exploderen. Nu is mijn ervaring dat je soms nog wel eens te maken kan hebben met schakelkasten, waarbij bij het omhalen van de schakelaar er een klein vonkje vrij kan komen (dat zijn dan vrij oude schakelkasten). Dat lijkt mij dan toch ook een risico. Of is dat risico erg klein?

[Tirefighter]

Een aantal opmerkingen..

- Het betreft "Gaslucht"in een woning??
Deze lucht wordt veroorzaakt door het stofje (ik geloof dat het "Mercaptaan" heet) wat aan aardgas wordt toegevoegd.
Dit ruik je dus echt wel!!!

- Andere gassen hebben geen geurstoffen toegevoegd. Die ruik je dus mogelijk NIET!!!. Neem dat mee in de overwegingen

- Deze toegevoegde geurstof kan door bijv. water uit het aargas worden "gespoeld". Dus aandacht daarvoor.

- Nogmaals vraag ik aandacht voor de "meetvertraging" die in bepaalde meters zit. Je kunt zeggen dat die er niet is... Die is er wel degelijk!!! Houd daar wel rekening mee.

- Het uitschakelen van elektriciteit wordt genoemd. Dit is inderdaad een risico. Dit risico is te beperken door een CO2 blusser te gebruiken. Als je deze leegspuit in de schakelkast direct voordat je schakelt dan kan de grote hoeveelheid CO2 het explosieve mengsel verdrongen hebben, waardoor de evt. vonk onschadelijk is.

[Damm]

Oke even de IP van Haaglanden erbij, uiteraard hebben zij het copyright (of de?)

Algemeen

 Bij een perceel waarin geen bewoners aanwezig zijn (bv. slooppanden) zal eerder een gevaarlijke situatie
ontstaan. Dit heeft te maken met de ‘reukgrens’, welke bij de meeste mensen lager is dan 5% LEL.
 Na verloop van tijd kan geurvervaging optreden. (Let op: ook zonder de aardgasgeur kan er sprake zijn van een
aardgaslekkage.)
 Bij het gebruik van de explosiegevaarmeter rekening houden met de reactie tijd van +/- 60 seconden.
 De mengverhouding van een gasmengsel zal niet homogeen zijn.
 De hulpverlener kan de situatie verstoren (mengverhouding) en is een potentiële ontstekingsbron.
 Prioriteiten bij een explosief mengsel:
 Evacueren / ontruimen / afzetten
 Afzetten minimaal 50 meter (maak eventueel gebruik van dekking)
 Gastoevoer van een object op veilige afstand laten afsluiten
 Door in eerste instantie de gaskraan te willen sluiten gaat er vaak veel tijd verloren en wordt er een groot risico
genomen, terwijl die tijd mogelijk gebruikt moet worden voor de ontruiming en evacuatie.

Gevaren / knelpunten

 Explosief mengsel (gas/lucht)
 Een gaslekkage kan een explosief mengsel veroorzaken. Dit is mede afhankelijk van de mengverhouding en
kan worden aangetoond met behulp van de explosiegevaarmeter.
 Houd rekening met eventuele ophoping van gas in besloten ruimten (bv. tussen plafonds en onder vloeren).
 Aardgas is lichter dan lucht, waardoor de hoogste concentratie nabij het plafond wordt gevonden.
Inzet: Bij het aantreffen van een gasconcentratie hoger dan 10% LEL niet naar binnen gaan. Het is primair van
belang dat de omgeving wordt veilig gesteld door het directe gevaarsgebied te ontruimen en af te zetten conform
de kubusmethode. Verwijder eventueel aanwezige ontstekingsbronnen, zoals: portofoons, lampen en mobiele
telefoon etc. en laat het gas buiten afsluiten door de gasnetbeheerder. Door middel van ventilatie kan het
explosieve mengsel worden tegengegaan.
 Instorting en rondvliegende delen/glasscherven door een gasexplosie kunnen een gevaar vormen voor personen.
Denk hierbij aan rondvliegende delen (scherfwerking) en beschadiging en verzwakking van de bouwkundige
constructie.
Inzet: Zet de omgeving af op minimaal 50 meter en laat geen mensen zonder persoonlijke beschermingsmiddelen
(ook hulpverleners) in het onveilige gebied. Indien nodig, betreed het onveilige gebied met zo min mogelijk
mensen. Bouw en Woningtoezicht kan een nuttige informant zijn voor het bepalen van de schade aan de
constructie.
 De kans op verwondingen t.g.v. een drukgolf of schokgolf is voor mensen zonder persoonlijke
beschermingsmiddelen (ook hulpverleners) in het onveilige gebied zeer groot. Denk hierbij aan zware
verwondingen en in het bijzonder de longen.
Inzet: Maak gebruik van persoonlijke beschermingmiddelen met aangesloten ademlucht.

 Een gasbrand (na explosie) kan voor een snelle branduitbreiding zorgen.
Inzet: In eerste instantie de brand niet proberen te blussen maar het gas laten afsluiten. Om branduitbreiding te
voorkomen kan men overgaan tot het koelen van de directe omgeving.
 Gas in een gesloten ruimte kan verstikking veroorzaken doordat het gas de zuurstof in de lucht kan verdringen.
Inzet: Maak uit voorzorg gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen en aangesloten ademlucht.

TACTIEK

Algemeen:

 Bevelvoerder en aanvalsploeg met ademlucht meten met gebruik van de explosiegevaarmeter beginnend bij de
buitengevel enzovoorts.
 Bij het aantreffen van een gaslucht direct ademlucht aansluiten.
 Gaat de explosiegevaarmeter in alarm, dan niet verder naar binnen gaan en handelen volgens scenario 1.
 Indien de explosiegevaarmeter buiten niet in alarm gaat kan men proberen naar binnen te gaan en handelen
volgens scenario 2.
Scenario 1: Aantreffen aardgasconcentratie: ≥ 10% LEL
 Evacueren, ontruimen en afzetten op 50 meter (of onder dekking als 50 meter niet mogelijk is).
 Ontstekingsbronnen verwijderen en personeel gereed maken om te kunnen optreden.
 Waarschuw de politie en de gasnetbeheerder en schaal indien nodig op.
 Waarschuw de OvD (en eventueel de AGS).
 Op veilige afstand het gas (laten) afsluiten.
 Binnen het onveilige gebied te allen tijde persoonlijke beschermingsmiddelen dragen.
 Als het gebied en/of personen veilig gesteld zijn kan er opgetreden worden, bijvoorbeeld d.m.v. ventileren
(overdruk ventilator, sproeistralen en water aangedreven ventilator).
Scenario 2: aardgasconcentratie: < 10%LEL
 Als de meter in alarm gaat niet verder naar binnen gaan.
 Gaskraan sluiten / gasleiding afsluiten
 Bij een concentratie gas lager dan 10% dient de hoofdschakelaar elektra te worden uitgeschakeld.
 Ventileren

Als de explosiegevaarmeter in alarm gaat, direct naar buiten gaan (= Scenario 1)

ACHTERGRONDINFORMATIE

Eigenschappen Aardgas

 Volumieke massa: ca. 0,83 kg/m3, dus lichter dan Lucht
 Verdingt zuurstof, weinig giftig.
 Onderste explosie-/ontstekingsgrens: ca. 5% (vol.) aardgas in lucht (= 100% LEL).
 Bovenste explosie-/ontstekingsgrens: ca. 16% (vol.) aardgas in lucht.
 Het is mogelijk om brandbare gaswolken te verdunnen en/of neer te slaan door sproeistralen in te zetten.

[Pas01]

Oke even de IP van Haaglanden erbij, uiteraard hebben zij het copyright (of de?)

Nope, je had het goed. Het is het copyright.... Maar dat terzijde